بررسی تطبیقی مقولات نظام بین الملل از دیدگاه امام خمینی (ره) و نظریه انتقادی

نویسندگان

1 دانشگاه امام حسین(ع)- دانشکده علوم اجتماعی و فرهنگی

2 یزد

چکیده

نظام بین‌الملل، متشکل از بازیگری ابرقدرتهایی است که با توزیع توانمندی‌ها، به حل مسائل گوناگون می‌پردازند. در این مسیر، نوعی ائتلاف با سایر قدرت‌های عمده که در سطح دوم نظام معاصر قرار دارند، پیچیدگی حل مسائل را کاهش می‌دهد. با توجه به چنین نظامی نظریات و اندیشه‌هایی در باب نظام بین‌الملل مطرح شده است. از میان انواع نظریات، این مقاله به بررسی تطبیقی اندیشه امام خمینی(ره) و نظریه انتقادی پرداخته است. اندیشه امام خمینی به عنوان اندیشه‌ای انقلابی نظام بین‌الملل را مورد نقد قرار داده است و از سوی دیگر نیز نظریه انتقادی به نقد می‌پردازد. با وجود نقطه اشتراک در نقد نظام بین‌المللی باید توجه کرد که زمینه و دیدگاه دینی این دو اندیشه با یکدیگر متفاوت است. پرسش نوشتار این است که «تشابهات و تفاوتهای اندیشه امام خمینی(ره) و نظریه انتقادی کدام است.» برای پاسخ به این پرسش سه مبحث، عدالت، هنجاری بودن و رهایی‌بخشی در هر دو اندیشه بررسی شد. در هر دو اندیشه بر ناعادلانه بودن نظم موجود تأکید شده است و نظام بین‌الملل را، هنجاری و بر اخلاق مبتنی می‌بینند؛ هم‌چنین بر رهایی‌بخشی تأکید دارند؛ اما با تفاوتهایی در راهکار رهایی؛ چرا که اندیشه امام خمینی(ره) دیدگاهی انقلابی و نظریه انتقادی دیدگاهی گفتمانی را انتخاب کرده است. نوشتار برای گردآوری داده‌ها از روش کتابخانه‌ای و برای تحلیل مطالب از روش تطبیقی بهره جسته است.

کلیدواژه‌ها