بررسی نقش مساجد در پیروزی انقلاب اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 نویسنده مسئول: استادیار گروه معارف اسلامی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی

2 استادیار گروه معارف اسلامی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی یاسوج

چکیده

این پژوهش با هدف شناخت جایگاه مساجد در دوران پیروزی انقلاب اسلامی بر اساس چارچوب نظری نظریه بسیج چارلز تیلی و با روش توصیفی و تحلیلی به دنبال بررسی و تحلیل نقش مساجد در پیروزی انقلاب اسلامی است. براساس فرضیه این پژوهش، مساجد سازمانهایی بود که مهمترین نقش را در بسیج سیاسی مردم در دوران مبارزات انقلابی و مقاومت هشت ساله ایرانیان در دفاع از حریم کشورشان در جنگ با جبهه استبداد و استکبار ایفا  کرد. براساس یافته‌های این پژوهش، مساجد سراسر کشور در دوران مبارزات انقلابی و هشت سال جنگ تحمیلی، همواره سازماندهی نیروها را از لحاظ تامین نیرو و تدارکات پشتیبانی می ‌کردند و مسجد سنگر پاسداری و تبلیغ ارزشهای جهادی و محل امر به معروف و نهی از منکر و جایگاه تعامل دین با دولت جمهوری اسلامی بوده که این مهم نشاندهنده نقش مؤثر مساجد در پیروزی انقلاب اسلامی و حفظ آن بوده است. بنابراین در تمامی جنبشها و حرکتهای اسلامی دوران معاصر بویژه در دوران مبارزات مردم با رژیم پهلوی و دوران دفاع مقدس، مساجد به نقش آفرینی پرداخت و به عنوان نهاد مدنی بومی با ارائه کارکردهای گوناگون توانست در مقایسه با سازمانها و نهادهای مدنی مدرن مانند باشگاه و احزاب سیاسی و تشکل‌های کارگری و... در بسیج همگانی در پیروزی و دفاع از انقلاب اسلامی نقش بسیار مهمی ایفا کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Investigation of the Role of the Mosques in the victory of the Islamic Revolution of Iran

نویسندگان [English]

  • Hamid Reza Sohrabi 1
  • Mohammad Javad Farahbakhsh 2
1 Corresponding author: assistant professor at the Faculty of Medicine, the University of Medical Scinces.
2 Assistant professor at the Faculty of Medicine, the University of Medical Scinces of Yasooj
چکیده [English]

This study aims at analyzing and identifying the role of mosques during the victory of the Islamic Revolution based on the theoretical framework of Charles Tilly’s theory of mobilization through a descriptive-analytical method. This research hypothesizes that the mosques, as organizations, played the most important role in the political mobilization of the people during the revolutionary attempts and the eight-year resistance of Iranians in defending their country in the war against the tyrants and aggressors. The findings of this study signified that the mosques all over the country always managed the organization of forces in terms of supply and human resources during the revolutionary attempts and the eight-year imposed war. The mosques also played great role in strengthening and protecting Jihadi values ​​as well as a base for ordering goodness and forbidding the evil, and a strong center for interaction with the Islamic government. These are all evidences of the great role of the mosques in the victory and preservation of the Islamic Revolution.  All n all, in all Islamic movements and specially in those of contemporary era, including the people's struggle against the Pahlavi regime and the era of Holy Defense, mosques played a greater role compared to local civil institution and organizations such as social communities and parties, political and labor unions, etc. by providing various functions, the mobilization of people for the victory, and preservation of the Islamic Revolution.

کلیدواژه‌ها [English]

  • mosques
  • Rowhaniyat organization
  • Islamic Revolution
  • Basij
آوینی، سیّدمرتضی (1395). شهری در آسمان. تهران. نشر واحه.
ابن خلدون، ابوزید عبدالرحمن بن محمد (1352). مقدمه. ترجمه محمد پروین گنابادی.تهران. کتابهای جیبی.
بخاری، محمد بن اسماعیل (1388). صحیحبخاری. ج دو. مترجم عبدالقادر ترشابی. نشر حرمین.
پایگاه تخصصی مساجد(1395). نقش مساجد و ائمه جماعات در دفاع مقدس. برگرفته از:
تیموری، ابراهیم (1363). تحریم تنباکو. تهران. شرکت سهامی کتاب‌های جیبی.
تیلی، چارلز (1385) «از بسیج تا انقلاب». ترجمه علی مرشدی زاد. تهران. پژوهشکده انقلاب اسلامی.
حرّ عاملی، محمد بن حسن (1370). وسائل الشیعه، ج3. مکتبه الاسلامیه. تهران.
حامد الگار، حامد (1369). نقش روحانیت پیشرو در جنبش مشروطیت. ترجمه ابوالقاسم سری. تهران: توسن.
خبر گزاری فارس (9/9/88). نقش مساجد در انقلاب اسلامی. برگرفته از:     http://www.farsnews.com
‌خمینی، روح الله (1378). صحیفه نور. مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
خمینی، روح الله (1387). ولایت فقیه. تهران. موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
دباشی، حمید (1377). مساجد. ترجمه سیدرضا میرموسایی. نشریه حضور. ش 24.
ساسان، جعفر (1391). نقش مسجد در پیروزی انقلاب اسلامی. برگرفته از:
http://www.masjed.ir/fa/article/69
شجیعی، زهرا (1372). نخبگان سیاسی ایران. تهران. پویا.
قلیزاده، علی (1390). مجموعهمقالاتپیرامون مسجدوانقلاباسلامی. برگرفته از:        az.ir. http://dkm
کرمانی، ناظم الاسلام (1371). تاریخ بیداری ایرانیان. تهران: امیر کبیر.
مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (1385). از خونین شهر تا خرّمشهر. تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ.
ویکی فقه (1391). دایره المعارف حوزه. برگرفته از:                                    http://www.wikifeqh.ir
هالیدی، فرد (1358). دیکتاتوری و توسعه سرمایه‌داری در ایران، ترجمه فضل‌الله نیک‌آیین، تهران: امیرکبیر.
درودیان، محمد و دیگران (1390). خرّمشهر در جنگ طولانی، تهران. نشرسپاه پاسداران انقلاب اسلامی، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ.
هانت، لین (1388). کنش جمعی چارلز تیلی در بینش و روش در جامعه شناسی تاریخی. ترجمه هاشم آغاجری. تهران ـ نشر مرکز.