تحلیل واگرایی‌ها در سازمان همکاری اسلامی براساس نظریه کانتوری و اشپیگل - با تأکید بر جمهوری اسلامی ایران-

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری علوم سیاسی و عضو هیات علمی، دانشگاه علوم انتظامی امین، تهران، ایران

2 دکترای علوم سیاسی و عضو هیات علمی،گروه علوم سیاسی، دانشگاه علوم انتظامی امین، تهران، ایران

چکیده

در عرصه منطقه‌‌‌ای، کشورها درصددند که همگرایی را با توجه ویژگیهایی که از آن برخوردارند تأمین کنند. کشورهای در جست و جوی اتحاد نیازمند برخورداری از مؤلفه‌های همگرایی چون، ژئوپلیتیک مشترک، دین مشترک، و... هستند؛ درغیرصورت روابط به واگرایی نیز سوق داده می‌شود. این واگرایی در میان سازمان همکاری اسلامی در روابط با جمهوری اسلامی ایران مشهود است. براین اساس این پژوهش به‌دنبال طرح این سؤال است که بر مبنای نظریه همگرایی کانتوری و اشپیگل، واگراییهای جمهوری اسلامی ایران و سازمان منطقه‌‌ای سازمان همکاریهای اسلامی بعد از انقلاب اسلامی چه عواملی را در بر می‌گیرد. فرضیه پژوهش به‌دنبال این است که رابطه جمهوری اسلامی ایران با سازمان همکاریهای اسلامی که دچار واگرایی قابل توجهی براساس اختلافات ساختاری، هویتی، رفتاری و... است براساس نظریه همگرایی کانتوری و اشپیگل با نقاط ضعف و قوت واگراییها عبارت است از: نبود تاریخ مشترک، قومیت متفاوت، نژاد، ساختار سیاسی و نوع نظام سیاسی متفاوت و هم‌چنین نوع نگاه متفاوت به تحولات منطقه‌ای و جهانی بررسی کند. روش پژوهش تحلیلی ـ توصیفی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Analysis of Divergences in the Organization of Islamic Cooperation (OIC) on the Basis of Cantori & Spiegel’s Theory with Emphasis on the Islamic Republic of Iran

نویسندگان [English]

  • Ali Reza Zargar 1
  • Asodollah Pazokian 2
1 PhD in political science, faculty member of Amin University of Law Enforcement Sciences, Tehran, Iran
2 PhD in political science, Department of Political Science, faculty member at Amin University of Law Enforcement Sciences, Tehran, Iran
چکیده [English]

Countries try to achieve convergence on the basis of their features in the regional arena. Countries in search of unity need convergence components such as common geopolitics, shared religion, etc. Otherwise, the relationship may turn into divergence. This type of divergence is evident among the Organization of Islamic Cooperation in its relationship with the Islamic Republic of Iran. Accordingly, this study aims at investigating the factors, based on Cantori & Spiegel’s convergence Theory, affecting the divergences of the Islamic Republic of Iran and the Organization of Islamic Cooperation after the Islamic Revolution. The research hypothesizes that the relationship between the Islamic Republic of Iran and the Organization of Islamic Cooperation suffers from significant divergence on the basis of structural, identity, and behavioral differences.  Differences in ethnicities, races, political structures, and types of political systems, as well as different approaches on regional and global developments are the main factors according to the same theory. This is an analytical-descriptive research.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Divergence theory
  • convergence theory
  • Cantori & Spiegel’s theory
  • Organization of Islamic Cooperation
  • Islamic Republic of Iran

Smiley face

افتخاری، اصغر (1384)، مهندسی استراتژی تقریب، زمینه‌سازی برای تأسیس اتحادیه کشورهای اسلامی، مجموعه مقالات استراتژی تقریب مذاهب، تهران: مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، معاونت فرهنگی.
جهان‌بین، اسماعیل و حیدری، محمدجلال (1393)، سازمان همکاری اسلامی، بررسی ناکامی‌ها با تأکید بر عوامل واگرایی، فصلنامه علمی ـ پژوهشی مطالعات تاریخی جهان اسلام، س2، ش3.
چمنکار، محمدجعفر (1389)، آرایش نظامی امریکا در منطقه خلیج فارس، فصلنامه مطالعات خاورمیانه، س17، ش 4.
حافظ‌نیا، محمدرضا (1379)، مبانی مطالعات سیاسی اجتماعی، ج دوم، قم: سازمان حوزه‌ها و مدارس علمیه خارج از کشور.
حافظ‌نیا، محمدرضا و زرقاوی، سیدهادی (1391)، چالشهای ژئوپلیتیکی همگرایی در جهان اسلام، پژوهشهای جغرافیایی انسانی، ش80.
حافظ‌نیا،محمدرضا و کاویانی، مراد (1383)، افق‌های جدید در جغرافیای سیاسی، تهران: سمت.
درایسل، الاسدایر و دیگران (1370)، جغرافیای سیاسی خاورمیانه و شمال آفریقا، ترجمه دره میر حیدر مهاجرانی، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
دهقانی فیروزآبادی، سید جلال (1392)، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران: سمت.
دهنوی، سارا (1391)، نقش و جایگاه ایران و عربستان سعودی در سازمان کنفرانس اسلامی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران مرکز، رشته مطالعات منطقه‌ای.
رمضانی، رحمت و محرابی، علیرضا (1389)، ژئوپلیتیک دریای خزر و واگرایی کشورهای ساحلی، مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز.
السید سلیم، محمد و دیگران (1376)، سازمان کنفرانس اسلامی در جهان متغیر، ترجمه حسن رضایی، تهران: چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.
سیف‌زاده، سید حسین (1384)، نظریه‌ها و تئوریهای مختلف در روابط بین‌الملل فردی جهانی‌شده: مناسبت و کارآمدی، ج اول، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی.
شوشتری، سید محمدجواد (1393)، کاستی‌ها و بایسته‌های فرهنگی جهان اسلام، سازمان کنفرانس اسلامی، تهران: انتشارات امیرکبیر.
صالحی، سید حمزه (1395)، واگرایی ایران و عربستان، ماهنامه پژوهش ملل، ش 14.
ظریف، محمد جواد (1376)، ضرورت اصلاحات در سازمان کنفرانس اسلامی، مجله سیاست خارجی، ویژه کنفرانس اسلامی، سال یازدهم.
فوزی تویسرکانی، یحیی (1377)، سازمان کنفرانس اسلامی ساختار، عملکرد و روابط آنها با ایران، تهران: مرکز اسناد و انقلاب اسلامی.
قاسمی، حاکم (1370)، موانع رشد همگرایی در خاورمیانه، پایان‌نامه، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه  تهران.
قاسمی، علی (1381)، بررسی موانع و راهکارهای تقویت جایگاه سازمان کنفرانس اسلامی در نظام بین‌الملل کنونی، پایان‌نامه، دانشکده روابط بین‌الملل وزارت امور خارجه.
قاسمی، فرهاد (1384)، اصول روابط بین‌الملل. تهران: میزان.
قاسمی، فرهاد (1390)، نظریه‌های بین‌الملل و مطالعات منطقه‌ای، تهران: نشر میزان.
متقی، ابراهیم (1378)، تأثیر نظام‌های تابع بین‌المللی بر سیاست خارجی و الگوی مداخله‌گری قدرتهای بزرگ، فصلنامه  راهبرد، ش17.
مجتهدزاده، پیروز (1378)، دخالت اتحادیه اروپا به سود توسعه‌طلبی ابوظبی در مورد جزایر تنب و ابوموسی: اهانتی به یکپارچه سرزمینی ایران، اطلاعات سیاسی اقتصادی، ش 199-200.
مصفا، نسرین و امین‌منصور، جواد (1392)، نقش جمهوری اسلامی ایران در نهادهای منطقه‌ای و بین‌المللی، فصلنامه سازمان‌های بین‌المللی، سال اول، شماره اول.
ممدوحی، فرزاد (1373)، سازمان کنفرانس اسلامی، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‎المللی.
موسی‌زاده، رضا (1389)، سازمان‌های بین‌المللی، تهران: نشر میزان.
نظرآهاری، رضا (1376)، سازمان کنفرانس اسلامی و زمینه‌های مثبت و منفی، مجله سیاست خارجی، ویژه کنفرانس اسلامی، س11.
نواختی‌مقدم، امین و انوریان اصل، حامد (1390)، چالشهای همگرایی در میان کشورهای اسلامی مطالعه موردی سازمان کنفرانس اسلامی، نشریه دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، س 14، ش35-34.
سایت‌های خبری
روزنامه ایران، 19 آذر 1376، واحد مرکزی خبر، 19 دی 1376.
سایت اندیشکده راهبردی، 1386-1392.
همشهری آنلاین، مجامع جهانی، آشنایی با سازمان کنفرانس اسلامی، اسفند 1386.
Lewis, Bernard (1998), The Multiple Identities of the Middle East, London: Weidenfeld & Nicolson.
www.eia.doe.gov
http://www.gcc-sg.org/eng/indexf19c.html? action=Sec-Show&ID=299, 2002
(info@almoqawama.org). hyperlink: "http://www.gcc-sg.org/"Http://Www.gcc-sg.org