بررسی نقش دولت‌های توسعه‌گرای ایران در توسعه اقتصادی (پس ‌از انقلاب اسلامی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 نویسنده مسئول: کارشناسی ارشد، گروه حقوق و علوم سیاسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه پیام نور واحد قزوین،قزوین، ایران

2 کارشناس ارشد، گروه علوم سیاسی ،دانشگاه پیام نور،قزوین، ایران

3 استادیار علوم سیاسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه پیام نور واحد کرمان، کرمان، ایران.

چکیده

بحث نسبت دولت و توسعه از اصلی‌ترین مباحث رایج در ادبیات سیاست و حکمرانی و نیز اقتصاد توسعه بوده و هنوز نیز هست. در این پژوهش ضمن نقش دولت‌های توسعه‌گرا در کشورهای درحال‌توسعه (با تأکید بر ایران) به دنبال پاسخگویی به این پرسش است که سیاست خارجی ایران به‌عنوان یک دولت‌های توسعه‌گرا در دوره‌های مختلف در رابطه با توسعه اقتصادی چه نقشی داشته است؟ و دلایل عدم موفقیت آن چیست؟ فرضیه‌ای که برای آن در نظر گرفته شده این است که به نظر می‌رسد با توجه به نقش دولت در توسعه کشورها، دولت ایران در راستای توسعه‌بخشی، به دلایل ضعف ساختاری، معضلات امنیتی و عدم اولویت‌بخشی به توسعه اقتصادی نتوانسته است نقش کاربردی در توسعه ‌ایفا نماید. یافته‌های پژوهش نشان داد که در سطوح توسعه‌یافتگی در قالب دولت‌های توسعه‌گرا جمهوری اسلامی ایران از نظر شاخص‌های تعاملی چه در عرصه داخلی و چه در عرصه بین‌المللی ضعیف می‌باشد و در دولت‌های مختلف در ایران شاخص‌های تقابلی در هر دو عرصه نقش عمده‌ای را در ممانعت از امر توسعه اقتصادی ایفا کرده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating the Role of Iranian Development Governments in Economic Development (After the Islamic Revolution)

نویسندگان [English]

  • pezhman elhami taleshmikaeil 1
  • Ali Omrani 2
  • Moein Zabeti 3
1 Corresponding Author, Department of Law and Political Science, Professor, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Department of Political Science, Master of Arts, Payam Noor University, Qazvin, Iran
3 Department of Political Science, PhD, Faculty Member of Payam Noor University, Kerman, Iran.
چکیده [English]

The discussion of the relationship between government and development has been one of the main topics in the literature on politics and governance as well as development economics. This study, while the role of development-oriented governments in developing countries (with emphasis on Iran) seeks to answer the question of what role has Iran's foreign policy as a development-oriented governments in different periods in relation to economic development? And what are the reasons for its failure? The hypothesis is that it seems that due to the role of the government in the development of countries, the Iranian government in the direction of development, due to structural weakness, security problems and lack of priority to economic development has not been able to play a practical role. Play in development. The study is of documentary and library type. Findings showed that at the level of development in the form of developmental governments of the Islamic Republic of Iran is weak in terms of interactive indicators both domestically and internationally, and in different governments in Iran, confrontational indicators in both areas play a major role. It has played a role in preventing economic development.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Developmentalist government
  • Economic Development
  • Governance
  • Islamic Republic of Iran

Smiley face

  1. اطهری، اسدالله؛ جهانگیری، سعید و عمویی، حامد (1398). زمینه‌های شکل‌گیری اندیشه‌ها و اخلاق عمل‌گرای اقتصادی آیت‌الله هاشمی رفسنجانی و پیامدهای آن در توسعه جمهوری اسلامی ایران. فصلنامه مطالعات سیاسی، سال یازدهم، شماره 44، 158-143.
  2. آجیلی، هادی و افشاریان، رحیم (1395). گفتمان اعتدال در سیاست خارجی دولت یازدهم. فصلنامه پژوهش‌های راهبردی سیاست، شماره 19، 73-43.
  3. آجیلی، هادی و عسکری واجدی روشن، سعید (1393). بررسی دیپلماسی انرژی جمهوری اسلامی ایران: دوران ریاست جمهوری آقایان خاتمی و احمدی‌نژاد، فصلنامه سیاست خارجی، سال بیست و هشتم. شماره 1، 125-99.
  4. بصیری، محمدعلی و احمدی‌نژاد، حمید (1395). تبیین دیپلماسی فرهنگی سید محمد خاتمی و محمود احمدی‌نژاد در نظام بین‌الملل، فصلنامه رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی، سال هفتم. شماره 46، ص 54-37.
  5. جلیلی قاسم آقا، امید (1397). سیاست‌گذاری: مفاهیم، الگوها و فرایندها. مجله رویکردهای پژوهشی نوین در مدیریت حسابداری، سال دوم، شماره 4، 106- 114.
  6. اطاعت، جواد و منصوریان، اصغر (1400). نقش رهبری سیاسی در شکل‌گیری و عملکرد دولت توسعه‌گرا. فصلنامه سیاست جهانی 10(3)، 62-31.
  7. خواجه، حسین (1396). میراث هاشمی رفسنجانی در حوزه سیاسی-اجتماعی (گسترش طبقه متوسط جدید). فصلنامه مطالعات سیاسی بین‌المللی، سال دوم، شماره چهارم، 191-175.
  8. دامن‌پاک جامی، مرتضی (1397). تحول دیپلماسی اقتصادی جمهوری اسلامی ایران بررسی دستاوردهای چهار دهه گذشته و چالش‌های پیش‌رو. فصلنامه سیاست خارجی، سال سی و دوم، شماره 4، 158-91.
  9. شیرزادی، رضا (1390). دولت و توسعه در کره جنوبی. فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، شماره پانزدهم، 82-39.
  10. صادقیان، رضا و موسوی، سید قائم (1396). مقایسه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دولت‌های خاتمی و احمدی‌نژاد. ماهنامه پژوهش ملل، شماره 16، 18-1.
  11. صداقت‌کیش، فاطمه و نصراللهی، سامان (1395). تأملی در مفاهیم و ابعاد توسعه سیاسی و حکمرانی خوب. کنفرانس بین‌المللی نخبگان مدیریت، تهران.
  12. طباطبایی، سید محمد و توپچی، میلاد (1394). ﻣﻘﺎیسه سیاست‌های هسته‌ای اﯾﺮان در دوران اﺻﻼﺣﺎت و اﺻﻮلﮔﺮاﯾﯽ. فصلنامه پژوهش‌های راهبردی سیاست، شماره 13، 146-119.
  13. علایی، حسین (1399). بررسی نقش دولت جمهوری اسلامی ایران در جنگ تحمیلی عراق علیه ایران. فصلنامه مطالعات بین‌المللی، سال 16، شماره 4(64)، 156-135
  14. عیوضی، محمدرحیم و نوزایی، علی (1393). بررسی مقایسه‌ای سیاست خارجی دولت احمدی‌نژاد و روحانی در مواجهه با سازمان ملل متحد. فصلنامه مطالعات دفاعی راهبردی، شماره 58، 74-39.
  15. غفاری، مسعود، ایدگر، افسانه (1396). دولت توسعه‌گرا؛ پیش‌نیاز تحقق حکمرانی خوب. فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، 10(1)، 124-103.
  16. غفاری، غلامرضا؛ نادری نژاد، ریحانه و مؤمنی، فرشاد (1397). نفت، کیفیت زندگی و توسعه در ایران 1390-1350. فصلنامه علوم اجتماعی، سال 27، شماره 80، 17-6
  17. فلاحت‌پیشه، حشمت‌الله و شورچی، حافظ (1395). بررسی مقایسه‌ای رویکرد توسعه‌ای دولت‌های هفتم و هشتم (اصلاحات) و نهم و دهم (عدالت). فصلنامه رهیافت انقلاب اسلامی، 10(34)، 39-24
  18. فوزی، یحیی (1395). تحول دولت‌ها و عملکرد اقتصادی در جمهوری اسلامی ایران. جستارهای سیاسی معاصر، سال هفتم، شماره سوم، 58-27.
  19. کاظمی، حجت (1393). جهانی شدن و دولت‌های توسعه‌گرا؛ سویه‌های تغییر و تداوم نقش دولت در فرایند توسعه. فصلنامه سیاست، 44(1)، 216-199.
  20. لاهوتیان، علی (1395). دولت توسعه‌گرا و آینده آن در فرایند جهانی شدن. فصلنامه سیاست‌نامه علم و فناوری، 6(4)، 76-65.
  21. محمدنیا، مهدی (1394). بررسی تطبیقی سیاست خارجی دولت‌های اصول‌گرا و اعتدال. فصلنامه سیاستپژوهی، شماره 1، 204-175.
  22. ملاصالحی، محسن (1396). بررسی نسبت میان بهبود شاخص‌های حاکمیت قانون و توسعه سیاسی. فصلنامه مجلس و راهبرد، سال 24، شماره 89، 54-35.
  23. مؤثقی، احمد (1393). ناسیونالیسم، دولت و توسعه. فصلنامه سیاست، سال اول، شماره سوم، 33-21.
  24. نبوی، سید مرتضی (1383). بازخوانشی از دیپلماسی ایران در جمهوری دوم، سیاست خارجی ایران در دوران ریاست جمهوری آقای هاشمی. انگارگان، شماره 34، دی، 191-159.
  25. نبوی، عبدالامیر (1390). ایران و دولت توسعه‌گرا (1357-1320). پژوهش‌نامه علوم سیاسی، سال ششم، شماره سوم، 224-187.
  26. همت‌خواه، مریم؛ ازغندی، علیرضا؛ ابطحی، مصطفی و مجاهدی، محمدمهدی (1398). روند توسعه سیاسی در ایران از سال 1368 تاکنون بر اساس رویکرد آمارتیا کومار س. فصلنامه جامعه‌شناسی سیاسی ایران، سال دوم، شماره اول، 74-43.
دوره 8، شماره 1 - شماره پیاپی 14
فصلنامه بهار
اردیبهشت 1401
صفحه 73-96
  • تاریخ دریافت: 01 اردیبهشت 1401
  • تاریخ بازنگری: 05 خرداد 1401
  • تاریخ پذیرش: 22 شهریور 1401
  • تاریخ انتشار: 01 شهریور 1401