نقش دولت در تحقق عدالت اقتصادی بر اساس آموزه های قرآنی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم

2 استادیار علوم قرآن و حدیث، گروه الهیات و معارف اسلامی، دانشکده علوم انسانی حضرت نرجس

چکیده

چکیده:

دخالت دولت در امور مختلف از جمله مباحثی است که همواره مورد توجه، برنامه ریزان،اندیشمندان و حتی مردم قرار گرفته است و هر کدام از زوایای مختلف به بررسی آن پرداخته اند. هدف اصلی این تحقیق، اقدامات و سیاست های دولت جهت بر قراری عدالت اقتصادی در جامعه که برای پیاده سازی آن لازم است تمامی وظایف و سیاست های خود را در راستای تحقق این مسئله معطوف کند. این امر به تنهایی محقق نخواهد شد مگر اینکه در کنار آن مردم به عنوان حامیان اصلی جامعۀ اسلامی از آنان حمایت نمایند. از این رو با روش توصیفی-تحلیلی و با استمداد از دلایل قرآنی، روایی، تاریخی و ... تلاش داریم مهمترین اقدامات دولت در این باره را مورد بررسی قرار دهیم که عبارتند از: 1-تأمین نیازهای اقتصادی و معیشتی درجهت رفع فقر.2- کنترل مصرف در جهت تحقق رفاه عمومی، 3-مالیات و حمایت دولت از تولیدکنندگان. 4- مشارکت دولت و ملت در معنویت و اخلاق و...نتایج تحقیق نشان داد که سیاست گذاری های دولت توانسته است در بهبود و یا تضعیف عدالت اقتصادی مؤثر باشد.آن چه مسلم است آن که دولت می تواند با توجّه به شناخت کامل از جامعۀ اسلامی و برنامه ریزی صحیح میزان این اثر گذاری ها را کشف نموده تا به بهبود نظام اقتصادی منجر شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The role of the government in realizing economi

نویسندگان [English]

  • zahra hajkazemi 1
  • Mahdi Esmaeili Sadrabadi 2
1 holyquran
2 2 Assistant Professor of Ulum Quran and Hadith, Vali-e-Asr University of Rafsanjan .
چکیده [English]

The government's involvement in various affairs is one of the topics that has always been the focus of planners, thinkers and even people, and each of them has investigated it from different angles. The main goal of this research is the actions and policies of the government to establish economic justice in the society, for the implementation of which it is necessary to focus all its duties and policies in order to realize this issue. This will not be achieved alone unless the people support them as the main supporters of the Islamic society. Therefore, we are trying to analyze the most important actions of the government in this regard with the descriptive-analytical method and with the help of Quranic, narrative, historical, etc. reasons, which are: 1- Provision of economic and livelihood needs in order to eliminate poverty. 2- Consumption control in order to achieve public welfare, 3- Taxes and government support for producers. 4- The participation of the government and the nation in spirituality and ethics... the results of the research showed that the government's policies have been able to improve or weaken economic justice. Islamic society and proper planning have discovered the extent of these effects to lead to the improvement of the economic system.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Government intervention
  • economic relationship
  • policies
  • Quran and narrations
  • role of people

Smiley face

مراجع

  1. «قرآن کریم»، ترجمه: ناصر مکارم شیرازی (1377ش). قم: حوزۀ علمیه قم.
  2. ابن ابی الحدید، عبدالحمید بن هبة الله (1990م). «شرح نهج البلاغة لإبن أبی الحدید». تحقیق: محمّد أبو الفضل إبراهیم، بیروت: دارإحیاء التراث العربیة، اوّل.
  3. ابن اثیرجزری، مجدالدین ابو السعادات مبارک بن محمّد شیبانی (1422)، النهایة فی غریب الحدیث و الأثر، تحقیق: محمّد ابوالفضل عاشور، بیروت: دارإحیاء التراث العربی، الطبعة الأولی.
  4. ابوالفتحی قمی، ابوالفضل (1371ش). درآمدی بر شناخت شاخص‌های نابرابری درآمد و فقر، تهران: مرکز آمار ایران، دوّم.
  5. تقوی دامغانی، سیّد رضا (1369ش). «مالیات در نظام اسلامی». تهران: سازمان تبلیغات اسلامی. مرکز چاپ و نشر. اوّل.
  6. تفضلی، فریدون (1372ش). «تاریخ عقاید اقتصادی». تهران: نشر نی، اوّل.
  7. جرداق، جرج (1379ش). «الامام علی (ع) صوت العدالة الإنسانیة». ترجمه:سید هادی خسروشاهی. قم: انتشارات کلبه شروق.
  8. جعفری لنگرودی، دکتر محمّد جعفر(1371ش). «مقدمۀ عمومی علم حقوق». تهران: کتابخانۀ گنج دانش. اوّل.
  9. جوادی آملی، عبدالله(1373ش). «شریعت در آیینه معرفت». تهران: رجا. دوّم.
  10. حاجی زاد میمندی، مسعود (1377ق)، «جامعه‌شناسی کار». تهران: مؤسسه کار و تأمین اجتماعی، اوّل.
  11. حکیمی، محمّدرضا (1382ش). «جامعه‌سازی قرآنی». قم: دلیل ما، اول.
  12.  حرعاملی، محمّد بن حسن (1414 ق). « وسائل الشیعه إلی تحصیل مسائل الشریعة». قم: آل البیت التراث.
  13. خورشید، احمد (1374ش)، «مطالعاتی در اقتصاد اسلامی». ترجمه: محمّد جواد مهدوی، مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، اوّل.
  14. دشتی، محمّد (1387ش). «نهج البلاغه». قم: امام عصر(عج)، اوّل.
  15. دهخدا، علی اکبر (1372ش). « لغت نامه دهخدا». زیرنظر: محمّد معین و جعفر شهیدی، تهران: دانشگاه تهران. اوّل.
  16. دیلمی، حسن بن محمد، مسعود آذربایجانی (1396ش). «اخلاق اسلامی». تهران: وزیری.دوّم.
  17. دادگر، یدالله (1391ش). « درآمدی بر روش‌شناسی علم اقتصاد». تهران: نشر نی.دوّم.
  18. رسولی محلاتی، سیّد هاشم (1385ش). «تاریخ انبیاء». قم: بوستان کتاب، اول.
  19. راغب اصفهانی، حسین بن محمّد (1412ق). «مفردات ألفاظ القرآن». تحقیق:صفوان عدنان داودی، بیروت:دارالعلم و الدار الشامیة.
  20. سبحانی، حسن(1372ش). «نظام اقتصاد اسلام». تهران: سازمان تبلیغات اسلامی. دوّم.
  21. ستوده، هدایت الله (1383ش). «آسیب‌شناسی اجتماعی (جامعه‌شناسی انحرافات»آوای نور. یازدهم.                  
  22. شفیع آبادی، عبدالله(1373ق)، آشنایی بابرنامه‌ریزی تحصیلی و شغلی. تهران:وزارت آموزش و پرورش، اوّل.
  23. صدر، سیدمحمّد باقر(1360ش). «اقتصاد ما»، ترجمه: عبدالعلی اسپهبدی، تهران: انتشارات اسلامی. دوّم.
  24. طباطبایی، سیّدمحمّدحسین (1389ش). «المیزان فی تفسیرالقرآن». تهران:دارالکتب الإسلامیة، الطبعة الثانیة.
  25. طبرسی، شیخ ابوعلی فضل بن حسن(1382ش). «مجمع البیان فی تفسیرالقرآن». تحقیق: شیخ ابوالحسن الشعرانی، تهران :کتابفروشی اسلامیة، الطبعة الثالثة.
  26. طیّبی شبستری، سیّد احمد(1348ش). فقر از نظر اسلام. بی‌جا: مؤسسه فرهنگی احسان. دوّم.
  27. عزّتی، مرتضی (1394ش). «اقتصاد خرد: تحلیل رفتارهای اقتصادی در چارچوب اسلامی». قم: گلها. دوّم.
  28. عیوضلو، حسین (1384ش)، «عدالت و کارآیی در تطبیق با نظام اقتصادی اسلام». تهران: امام صادق(ع)، دوّم.
  29. فیض الاسلام، سیّد علی نقی(1370ش). «ترجمه و تفسیر نهج البلاغه»، تهران: فیض الاسلام. اوّل.
  30. قرشی، سیّد علی اکبر(1371ش). «قاموس قرآن». تهران:دارالکتب الإسلامیه.ششم.
  31. قمی، عباس(1402ق). سفینه البحار، تهران: فراهانی. اول.
  32. کلینی رازی، ابوجعفر محمّد بن یعقوب بن اسحاق(بی تا). «الکافی(الأصول من الکافی)». تحقیق: علی اکبرغفاری. بیروت:دارصعب و دارالتعارف، الطبعة الرابعة.
  33. کومارسن، آمارتیا (1379ش). «آزادی و برابری، ترجمه: حسن فشارکی. تهران: مؤسسه نشر و پژوهش شیرازه، اوّل.
  34. متقی الهندی، علاء الدین بن حسام الدین (1409ق). «کنزالعمّال فی أحادیث الأقوال و الأفعال». بیروت: مؤسسة الرسالة.
  35.  موریس دوورژه، (1385ش). «رژیم‌های سیاسی». ترجمه: ابوالفضل قاضی، تهران: جاویدان، اوّل.
  36. مجلسی، شیخ محمّد باقربن محمّد تقی(1388ش). «بحارالأنوار الجامعة لدرر اخبار الأئمة الأطهار». تهران: انتشارات اسلامیة. محمّدی ری شهری، محمّد،«(1379ش). «میزان الحکمة». ترجمه: حمیدرضا شیخی، دوّم.
  37. محمودی محمّد باقر(1387ش). «نهج السعادة فی مستدرک نهج البلاغه». بیروت: مؤسسه التضامن الفکری. دوّم.
  38. مطهری، مرتضی(1367ش)، ده گفتار. قم: انتشارات صدرا. اوّل .
  39. مکارم شیرازی، ناصر(1377ش). «تفسیر نمونه». قم:انتشارات جامعۀ مدرسین قم.ششم.
  40. معینی نیا، مریم (1385ش). «سیره اداری امام علی(ع)». تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، دوّم.
  41. میر معزی، سیّد حسین (1391ش). «نظام اقتصاد اسلامی». تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، دوّم.
  42. نیشابوری، مسلم بن حجاج (1412ق). (صحیح مسلم). تصحیح : محمد فؤاد عبد الباقی، قم: دارالحدیث، دوم
  43. ویلیام نوردهاوس، پل آنتونی سامو ئلسن (1388ش)، «اصول علم اقتصاد»، ترجمه: مرتضی محمّد خان، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، اول.
  44. کاتوزیان، ناصر (1376). حقوق و عدالت، مجله‌ی نقد و نظر، سال سوم، شماره 3-2، ص45.
دولت پژوهی ایران معاصر
دوره 8، شماره 2 - شماره پیاپی 15
فصلنامه تابستان
شهریور 1401
صفحه 159-176

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 04 خرداد 1401
  • تاریخ بازنگری: 12 شهریور 1401
  • تاریخ پذیرش: 28 آبان 1401
  • تاریخ انتشار: 01 آبان 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار