نقش دیپلماسی فرهنگی با تأکید بر گردشگری در افزایش منزلت و پرستیژ سیاسی جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دکترای روابط بین‌الملل دانشگاه علامه طباطبائی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، گروه روابط بین‌الملل، تهران، ایران.

چکیده

امروزه قدرت نرم در کنار قدرت سخت برای پیشبرد منافع و دستیابی به اهداف کشورها در عرصه جهانی مورد استفاده واقع می‌شود. در این میان دولتها از دیپلماسی فرهنگی به منظور ترسیم چهره و تصویر مطلوب در اذهان و افکار عمومی بهره میبرند. یکی از ابزارهای دیپلماسی فرهنگی صنعت جهانگردی و گردشگری است. هدف پژوهش حاضر بررسی نقش صنعت گردشگری در افزایش منزلت و پرستیژ سیاسی جمهوری اسلامی ایران است. پرسشی که در این رابطه مطرح می‌شود این است که دیپلماسی فرهنگی، بویژه صنعت گردشگری، چگونه می‌تواند باعث افزایش منزلت و پرستیژ سیاسی جمهوری اسلامی ایران در مجامع بین‌المللی و افکار عمومی جهانی بشود؟ در این رابطه این فرضیه مطرح می‌شود که اگر ابزارها و ظرفیت‌های مختلف دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی به نحو مطلوب و مناسبی مدیریت شده و مورد استفاده واقع شوند، این ظرفیت و توان وجود دارد که علیرغم تبلیغات سوء، چهره واقعی و مطلوب حکومت و ملت ایران مورد تبلیغ و پذیرش بین‌المللی و جهانی واقع شود. زیرا یکی از کارکردهای دیپلماسی فرهنگی مدیریت تصویر و اعتبار بخشی به کشور است و بویژه در مورد صنعت گردشگری ورود جهانگردان و توریستها می‌تواند باعث آشنایی بیشتر آنها با فرهنگ و ارزش‌های فرهنگی کشور شود و در بازگشت می‌توانند سفیران مناسبی برای صدور فرهنگ و تمدن ایرانی-اسلامی به شمار آیند. روش پژوهش حاضر توصیفی-تحلیلی است و گردآوری داده‌ها نیز به روش کتابخانه‌ای صورت گرفته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The role of cultural diplomacy with an emphasis on tourism in increasing the political dignity and prestige of the Islamic Republic of Iran

نویسنده [English]

  • aboozar omrani
Graduated from Allameh Tabatabai University with a PhD in International Relations
چکیده [English]

Today, soft power is used alongside hard power to advance the interests and achieve the goals of countries in the world arena. In the meantime, governments use cultural diplomacy in order to paint a favorable image in the minds of the public. One of the tools of cultural diplomacy is the tourism industry. The aim of the current research is to investigate the role of the tourism industry in increasing the political dignity and prestige of the Islamic Republic of Iran. The question that is raised in this regard is how cultural diplomacy, especially the tourism industry, can increase the political dignity and prestige of the Islamic Republic of Iran in international forums and global public opinion. In this regard, it is hypothesized that if the various tools and capacities of the Islamic Republic's cultural diplomacy are managed and used in a proper and appropriate manner, there is the capacity and power to promote and accept the true and desirable face of the Iranian government and nation despite the bad publicity. Because one of the functions of cultural diplomacy is to manage the image and give credibility to the country and especially in the case of the tourism industry, the arrival of tourists can make them more familiar with the culture and cultural values of the country, and in return, they can be considered good ambassadors for the export of Iranian-Islamic culture and civilization. The present research method is descriptive-analytical, and data collection has been done by library method.

کلیدواژه‌ها [English]

  • cultural diplomacy
  • tourism industry
  • Islamic Republic of Iran
  • political dignity and prestige

Smiley face

  1. احمدی، عباس (1390). «جغرافیای شیعه: نگاهی به پراکنش جغرافیایی شیعیان»، نشریه جام هفته، شماره 382، صص 74-37.
  2. اژدری، لیلی، فرهنگی، علی‌اکبر، صالحی امیری، سیدرضا، سلطانی‌فر، محمد (1397). «آسیب‌شناسی دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و ارائه راهبرد»، راهبرد اجتماعی فرهنگی، سال هفتم، شماره 28، صص 159-123.
  3. امینی، آرمین و سهراب علمداری (1391). «جهانی‌شدن فرهنگ و کارکرد دیپلماسی فرهنگی در سیاست خارجی»، راهبرد، سال بیست و یکم، شماره 65، صص 413-393.
  4. ایلنا، (1401). «ایرانی‌ها بدون ویزا به چه کشورهایی می‌توانند بروند؟»، خبرگزاری کار ایران، قابل دسترسی در: https://www.ilna.ir.
  5. بصیری، محمدعلی، احسانی، مینا، حسینی، میرهادی (1392). «نقش گردشگری دینی در دیپلماسی فرهنگی و وحدت جهان اسلام»، پژوهش‌های روابط بین‌الملل، دوره نخست، شماره 10، صص 83-
  6. بصیری، محمدعلی، خوانساری‌فرد، فهیمه (1395). «تبیین جایگاه دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در قفقاز جنوبی»، فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، سال دوازدهم، شماره 35، صص 104-79.
  7. بهزادنسب، محمدامین (1396). «بررسی وضعیت و جایگاه سیاست‌گذاری دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران»، دوفصلنامه فرهنگ و ارتباطات، سال دوم، شماره 3، صص 292-267.
  8. پورمند، صالح (1396). «بررسی ظرفیت‌های راهبردی دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در تقویت شیعیان جمهوری آذربایجان»، فرهنگ پژوهش، شماره 32، صص 110-58.
  9. جباری ثانی، عباسعلی (1389). «عملکرد دیپلماسی عمومی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز.
  10. حسن‌خانی، محمد (1384). «دیپلماسی فرهنگی و جایگاه آن در سیاست خارجی کشورها»، دانش سیاسی، شماره 2، صص 148-136.
  11. حسین‌پور، محمدباقر (1398). «دیپلماسی عمومی ایالات متحده در عراق در دوران جورج د. بوش»، مجله بین‌المللی پژوهش ملل، دوره چهارم، شماره 40، صص 68-47.
  12. حسینی تقی‌آبادی، مهدی، علی‌زاده، شیوا (1398). «دیپلماسی عومی و سیاست همسایگی جمهوری اسلامی ایران در روابط با جمهوری آذربایجان؛ ظرفیت‌ها، موانع و راهکارها»، جستارهای سیاسی معاصر، سال دهم، شماره 4، صص 24-1.
  13. خرازی محمدوندی، زهرا (1388). «تأثیر دیپلماسی فرهنگی بر منافع ملی کشورها»، مجله مدیریت فرهنگی، دوره سوم، شماره 6، صص 122-107.
  14. خسروی، افسانه، رزمجو، علی‌اکبر، عنایتی شبکلایی، علی (1394). «دیپلماسی عمومی جدید؛ بسترساز قدرت دیپلماسی رسانه‌ای»، تحقیقات سیاسی بین‌المللی، شماره 22، 148-125.
  15. خسروی، محمدعلی، جباری ثانی، عباسعلی (1389). «ظرفیت‌های فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در دیپلماسی عمومی»، مطالعات سیاسی، سال سوم، شماره 11، صص 116-83.
  16. دهشیری، محمدرضا، فقیهی، محبوبه (1398). «بررسی تأثیر سیاست گردشگری بر دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در آسیای مرکزی (1990-2017)»، مجله برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، سال هشتم، شماره 28، صص 49-33.
  17. ذکی، یاشار، احتشامی، محمدرضا (1393). «دیپلماسی گردشگری و نقش آن در توسعه گردشگری»، اولین همایش بین‌المللی علمی-راهبردی توسعه گردشگری جمهوری اسلامی ایران، تهران.
  18. رستگاری، محمدحسین (1395). دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران؛ چالش‌ها و چینش‌ها، تهران: دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی راهبردی.
  19. رضایی، ناصر (1393). «تحلیل جایگاه دیپلماسی عمومی در گردشگری ایران»، فصلنامه ژئوپلیتیک، سال دهم، شماره 2، صص 188-160.
  20. رفیع، حسین، نیکروش، ملیحه (1392). «دیپلماسی عمومی و قدرت نرم با تأکید بر قدرت نرم ایران در عراق»، پژوهشنامه روابط بین‌الملل، دوره ششم، شماره 22، صص 132-99.
  21. ضرابی، اصغر، دهقان نیا، محمد منصور (1396). «سنجش عوامل مؤثر بر ارتقاء امنیت گردشگری (مورد مطالعه: کلان شهر اصفهان)»، پژوهشنامه نظم و امنیت اجتماعی، سال دهم، شماره 40، صص 136-109.
  22. طوفان، مسعود (1395). «جایگاه و ظرفیت سفارت‌خانه‌های مجازی در دیپلماسی نوین»، فصلنامه رسانه، سال بیست و هفتم، شماره 2، صص 138-124.
  23. عراقی، غلامرضا (1394). «نقش دیپلماسی فرهنگی در صدور انقلاب اسلامی»، پژوهش‌های انقلاب اسلامی، دوره چهارم، شماره 14، صص 179-157.
  24. علیپور، پریسا، دهشیری، محمدرضا، قائدی، محمدرضا، خداوردی، حسن (1400). «مطالعه تطبیقی دیپلماسی فرهنگی ایران و ترکیه در عراق (2020-2003)»، مطالعات روابط بین‌الملل، دوره پانزدهم، شماره 1، صص 56-27.
  25. عیوضی، محمدرحیم، امامی، اعظم (1390). «فرایند تولید قدرت نرم با تأکید بر اندیشه‌های امام خمینی (ره)»، مطالعات قدرت نرم، سال اول، شماره 3، صص 137-105.
  26. قهرمان‌پور، رحمان (1389). «تقدم الهام بخشی بر قدرت نرم در سیاست‌های خارجی ج.ا.ایران در جهان اسلام»، راهبرد دفاعی، سال هشتم، شماره 28، صص 172-147.
  27. کمالی سرپلی، عبدالقادر (1388). «سیر تاریخی پیدایش حوزه‌های علمیه»، سخن تاریخ، شماره 7، صص 74-58.
  28. گلپرور، مجید، خراسانی، پریسا (1397). «آینده‌پژوهی نقش دیپلماسی فرهنگی در منزلت سیاسی بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران: با تأکید بر گردشگری»، مطالعات سیاسی، سال یازدهم، شماره 41، صص 68-49.
  29. گلشن پژوه، محمودرضا (1387). «جمهوری اسلامی ایران و قدرت نرم: نگاهی به قدرت نرم‌افزاری جمهوری اسلامی ایران»، تهران: معاونت پژوهش‌های روابط بین‌الملل وزارت امور خارجه.
  30. متقی، سمیرا، صادقی، محمد، دلالت، مراد (1395). «نقش امنیت در توسعه گردشگری خارجی (نمونه موردی: گردشگران خارجی شهر یزد)»، نشریه گردشگری شهری، سال سوم، شماره 1، صص 91-71.
  31. مرتضایی، شیدا، مجتهدزاده، پیرزو، عزتی، عزت الله (1398). «دیپلماسی گردشگری و رونق گردشگری در منطقه مکران 0 مطالعه موردی: روابط ایران با همسایگان شرقی)»، فصلنامه جغرافیا، سال نهم، شماره 3، صص 582-561.
  32. مهدنژاد، حافظ، حسینی‌نیا، سیداحمد، پرهیز، فریاد (1398). «تدوین راهبردهای توسعه گردشگری با رویکرد امنیت ملی»، پژوهشنامه نظم و امنیت انتظامی، سال دوازدهم، شماره 3، صص 124-101.
  33. واعظی، رضا، چگین، میثم، اصلی‌پور، حسین (1397). «چالش‌های سیاست‌گذاری در حوزه گردشگری سلامت ایران مبتنی بر رویکرد تحلیل مضمون»، مطالعات مدیریت گردشگری، شماره 41، صص 40-1.
  34. هادی لو، محمدرضا (1401). «ایران با قرار گرفتن در رتبه 89 گردشگری جهان درآمدش به کمتر از 10 میلیارد از 15 هزار میلیارد دلار رسیده است»، سایت جام جم آنلاین، قابل دسترسی در: https://jamejamonline.ir/fa/news.
  35. هادیان، ناصر، سعیدی، روح الامین (1392). «از دیپلماسی عمومی سنتی تا دیپلماسی عمومی نوین: رویکرد هابرمارسی»، راهبرد، سال بیست و دوم، شماره 68، صص 61-33.
  36. هزارجریبی، جعفر (1390). «احساس امنیت اجتماعی از منظر توسعه گردشگری»، مجله جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، سال 22، شماره 42، صص 143-121.
  37. Asgharirad, Javad (2012). S. public diplomacy towards Iran during the George W. Bush Era, Ph.D. Thesis, the Department of History and Cultural Studies of the Freie Universität Berlin.
  38. Eksi, Muharrem (2018). “Public Diplomacy: A New Framework for Foreign Policy Analysis”, 4th International Relations Congress, Akdeniz University, may 26 2017, available at: ttps://www.researchgate.net/publication.
  39. Kôvári, Istvan & Zimányi, Krisztina (2011). "Safety and Security in the Age of Global Tourism (The changing role and conception of Safety and Security In Tourism)”, Applied Studies In Agribusiness And Commerce, Vol. 42, No. 1, pp: 59-61.
  40. Trajkov, Viktorija & Trajkov, Goran (2015). “The Influence of Public Diplomacy on the States Visibility in the International Relations”, Journal of Liberty and International Affairs, Vol. 1, No. 2, pp: 70-78.
  41. Verrekia, Bridget (2017). “Digital Diplomacy and Its Effect on International Relations”, Independent Study Project (ISP) Collection, Available at: https://digitalcollections.sit.edu/isp.