انقلاب اسلامی ایران و هویت بخشی درمسیرشکل‌گیری جنبش حزب‌الله

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد، تاریخ انقلاب اسلامی، دانشکده علوم اجتماعی و فرهنگی، دانشگاه جامع امام حسین (ع)، تهران، ایران.

2 عضو هیئت علمی دانشگاه جامع امام حسین (ع)، تهران، ایران.

چکیده

بی­تردید یکی از تحولات عمده سیاسی- اجتماعی قرن بیستم، پدیده­ی اسلام‌گرایی یا تجدید حیات ایده­ی سیاسی مبتنی بر اسلام بوده که انقلاب اسلامی محصول و نماد این پدیده است. انقلاب اسلامی، انقلابی اجتماعی، فکری و سیاسی در جهان اسلام است که هدف آن احیای هویت، ارزش­ها و احکام اسلامی در جامعه و مبارزه با استعمار، استبداد، بی­عدالتی و ظلم و کفر و نقد نظام غیردینی و ناعادلانه جهانی است. یکی از کشورهایی که درگیر ظلم و حق غصب­شده است، لبنان است که بزرگ‌ترین، مهم­ترین و مؤثرترین جنبش مقاومت یعنی حزب­الله را در خود جای‌داده است. حزب­الله، جنبشی با گرایش شیعی است که پس از وقوع انقلاب اسلامی حیات سیاسی خود را آغاز نمود. به همین دلیل این نوشتار، تأثیر انقلاب اسلامی بر حزب­الله را مسئله خود قرار داده و به صورت­بندی این پرسش پرداخته است که انقلاب اسلامی چه تأثیرات فکری و نهادی بر حزب­الله داشته است؟ فرضیه پژوهش چنین است: شیعیان لبنان، متأثر از انقلاب اسلامی، به مشکلات سیاسی و اقتصادی خودپاسخ مشابهی داده­اند که به نظر می­رسد این تشابه ناشی از اصول مشترک اسلامی باشد که با انقلاب اسلامی احیا گردید. یافته­های پژوهش نشان می­دهد، «پیروی از ولایت‌فقیه و رهبری امام خمینی (ره)»، «زندگیِ اجتماعیِ مؤمنانه»، «ضرورت و اولویت مقابله با رژیم صهیونیستی»، «تأکید متوازن بر وحدت امت واحده و وحدت ملی» و «تلاش برای استقرار عدالت اجتماعی» ازجمله تأثیرات انقلاب اسلامی است که افکار و کنش سیاسیِ حزب­الله را در دو عرصه داخلی و خارجی سازمان‌دهی نموده است. این نوشتار با تکیه‌بر چارچوب نظریِ پخش، به دلایل تفوق، سازگاری و مطلوبیت انگاره­های سیاسی انقلاب اسلامی در میان شیعیان لبنان پرداخته است. جمع­آوری داده­ها به‌صورت کتابخانه­ای و اسنادی انجام‌گرفته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Iran's Islamic revolution and identity formation in the formation of the Hezbollah movement

نویسندگان [English]

  • Mohammad Sadegh Khadivi Rofogar 1
  • sajjad chitforoush 2
1 Master's student, History of Islamic Revolution, Faculty of Social and Cultural Sciences, Imam Hossein University (AS), Mashhad, Iran.
2 Member of the Faculty of Imam Hossein University (AS), Tehran, Iran
چکیده [English]

Undoubtedly, one of the major political and social developments of the 20th century was the phenomenon of Islamism or the revival of the political idea based on Islam, and the Islamic Revolution is the product and symbol of this phenomenon. The Islamic revolution is a social, intellectual and political revolution in the Islamic world, the purpose of which is to revive the Islamic identity, values ​​and rules in the society and to fight against colonialism, tyranny, injustice and oppression and disbelief and to criticize the irreligious and unjust world system. One of the countries that is involved in oppression and usurped rights is Lebanon, which houses the largest, most important and effective resistance movement, Hezbollah.Hezbollah is a movement with a Shiite orientation that started its political life after the Islamic Revolution. For this reason, this article has made the impact of the Islamic Revolution on Hizbollah its issue and formulated the question, what intellectual and institutional effects did the Islamic Revolution have on Hizbollah? The hypothesis of the research is as follows: The Shiites of Lebanon, affected by the Islamic Revolution, have given a similar response to political and economic problems, which seems to be due to the common Islamic principles that were revived with the Islamic Revolution.The findings of the research show, "following the religious authority and leadership of Imam Khomeini", "believing social life", "necessity and priority of confronting Israel", "balanced emphasis on the unity of one nation and national unity" and "effort to establish "Social justice" is one

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic revolution
  • resistance movements
  • Hezbollah
  • political Islam

Smiley face

  1. احمدی، بهزاد. (1385). شیعیان لبنان و توسعۀ نفوذ اجتماعی. نشریۀ پگاه حوزه، شمارۀ 190.
  2. احمدی طباطبایی، محمدرضا؛ نوری‌زاده، جواد. (1390). رویکرد ایدئولوژی­های سیاسی به مقوله انسان‌شناسی. جستارهای سیاسی معاصر. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال دوم، شماره اول، ص 22-11.
  3. اخوان کاظمی، بهرام. (1392). بیداری اسلامی و راهبرد شکل­گیری امت اسلامی. فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات انقلاب اسلامی. سال دهم، شماره سی و سوم، ص 42-27.
  4. ال‌اسپوزیتو، جان. (١٣٨٨). انقلاب ایران و بازتاب جهانی‌ آن. (مترجم: ‌ محسن‌ مدیرشانه‌چی). ‌تهران: مرکز بازشناسی‌ اسلام و ایران.
  5. اسداللهی، مسعود. (۱۳۷۹). از مقاومت تا پیروزی؛ تاریخچه حزب­الله لبنان. تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات اندیشه­سازان نور.
  6. افراسیابی. محمدصادق. (۱۳۸۵). حزب­الله لبنان، از المنار تا فتح القدس: بررسی رفتار فرهنگی رسانه­ای حزب­الله لبنان در جهان. روزنامه جام‌جم، ۲۲ مهر.
  7. امرایی، حمزه. (۱۳۸۳). انقلاب اسلامی ایران و جنبش­های اسلامی معاصر. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
  8. المرت، یوسف. (۱۳۷۷). از یک طایفه حاشیه­ای به یک بازیگر اصلی. تهران: مرکز مطالعات خاورمیانه و آفریقا،
  9. المکتب السیاسی لحزب­الله. (۱۹۸۹). وثیقه لطایف، دراسه فی المضمون. بیروت: التحلیل الدراسات.
  10. برزگر، ابراهیم. (۱۳۸۱). نظریه پخش و بازتاب انقلاب اسلامی. پژوهش حقوق و سیاست. شماره هشت. صص ۳۹-۷۱ صص ش 8-
  11. بارقیان، سرگه. (۱۳۸۷). صدور انقلاب با کدام رویکرد؟ شهروند امروز، سال سوم، شماره ۴۷. یکشنبه ۲۹ اردیبهشت.
  12. جمشیدی، محمدحسین. (1388). اندیشه سیاسی امام خمینی. تهران: پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی.
  13. چمران، مصطفی. (1362). لبنان، تهران: بنیاد شهید چمران.
  14. خسرو شیری، علی. (۱۳۸۹). انقلاب اسلامی و شیعیان لبنان. انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
  15. خمینی، روح‌الله. (1385). صحیفه نور: مجموعه آثار امام خمینی، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، موسسه چاپ و نشر عروج.
  16. درخشه، جلال. (۱۳۸۶). گفتمان سیاسی شیعه در ایران معاصر. تهران: دانشگاه امام صادق.
  17. سعد غریب، امل. (۱۳۸۴). دین و سیاست در حزب­الله. (مترجم: غلامرضا تهامی). تهران: مطالعات و تحقیقات اندیشه­سازان نور.
  18. سلحشوری، احمد؛ ید الهی، محمدجواد و خنکدارطارسی، معصومه. (1391). مبانی و مؤلفه‌های تربیت اسلامی از دیدگاه امام خمینی. فصلنامه علمی - پژوهشی پژوهش‌نامه انقلاب اسلامی، سال دوم، شماره پنجم، ص 126-111.
  19. سویید، محمود. (1379). جنوب لبنان در رویارویی با صهیونیست‌ها؛ پنجاه سال پایداری و مقاومت. تهران: مرکز تحقیقات و بررسی‌های بیروت.
  20. شکویی، حسین. (1378). اندیشه­های نو در فلسفه جغرافیا (ج ۱). تهران: گیتاشناسی.
  21. طاهری، مهدی. (1389). تأثیرات انقلاب اسلامی ایران بر شیعیان لبنان با تأکید بر جنبش حزب‌الله. نشریۀ مطالعات انقلاب اسلامی، شمارۀ 23.
  22. علیزاده، همایون. (۱۳۶۸). فرهنگ سیاسی لبنان. (مترجم: حمیدرضا گل‌سرخی و محمدرضا معماری). تهران: نشر سفیر.
  23. فضل­الله، حسن. (۱۹۹۸). حرب الارادات، بیروت: دار الهادی.
  24. کدیور، جمیله. (١٣٧٩). رویارویی انقلاب اسلامی ایران و آمریکا. تهران: اطّلاعت.
  25. کمالیان، محسن؛ رنجبر، علی­اکبر. (۱۳۷۷). عزت شیعه: گزارشی از مبارزات و مجاهدات آیت­الله امام موسی صدر در احیای حرکت اسلامی لبنان، قم: تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
  26. گری پی، فرارو. (۱۳۷۹). انسان­شناسی فرهنگی: بعد فرهنگی تجارت جهانی. (مترجم: غلامعلی شاملو). تهران: سمت.
  27. مهدوی زادگان، داود. (1385). بحران سکولاریسم درجهان اسلام، فصلنامه علوم سیاسی، سال هشتم، شماره سی‌ودو. صص 220-195.
  28. میرباقری، یزدان. (1382). حماسه مقاومت اسلامی در جنوب لبنان. تهران: اندیشه‌سازان نور.
  29. نجفی، موسی. (1391). نظریه بیداری اسلامی بر اساس اندیشه سیاسی مقام معظم رهبری. فصلنامه علمی – پژوهشی مطالعات انقلاب اسلامی، شماره بیست و هشتم، ص 26-11.
  30. نعیم، قاسم. (۱۳۸۳). حزب‌الله لبنان؛ خط‌مشی گذشته و آیندۀ آن. (مترجم؛ محمدمهدی شریعتمداری). تهران: اطّلاعت.
  31. هالم، هاینس. (۱۳۸۴). تشیع، (مترجم: محمدتقی اکبری). قم: مش رادیان.