بررسی ماهیت دولت پاتریمونیالیسم تحصیلدار در دوره پهلوی دوم؛ (1342 تا 1357)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای علوم سیاسی، دانشکده علوم سیاسی دانشگاه ازاد تهران مرکز، تهران ، ایران

2 علوم سیاسی، دانشکده علوم سیاسی، دانشگاه خوارزمی، ایران: تهران

3 دانشگاه جامع امام حسین علیه السلام

چکیده

درباب ماهیت حکومت پهلوی دوم تاکنون نظریات مختلفی ارایه شده است که هر کدام از این نظریات از زاویه خاصی به تبیین ماهیت حکومت پهلوی دوم پرداخته است. هر نویسنده براساس برداشت خاص خود از اصلیترین ویژگی حکومت محمد رضا پهلوی نظریه خود را سازماندهی کرده است، برخی اقتصاد، برخی فرهنگ، برخی سیاست و برخی ویژگیهای اجتماعی را ملاک ارزیابی خود از ماهیت حکومت پهلوی دوم قرار داده اند. درهمین راستا تاکنون نظریات مختلفی برای تبیین ماهیت دولت پهلوی دوم از جمله نظریه پاتریمونیالیسم، استبدادشرقی، دولت مطلقه، دولت رانتیر، نظام سلطانی و...ارایه شده است .بااین وجود ماهیت این حکومت هنوز مورد مناقشه نظریه پردازان است، بنابراین نویسنده دراین مقاله درصدد پاسخ به این سوال است که چه نظریه ای بیشترین قابلیت تبیین ماهیت دولت محمد رضا شاه دربین سالهای 1342تا1357را دارا میباشد؟درهمین راستا نگارنده معتقداست که هیچکدام از  نظریات ارایه شده درمورد ماهیت حکومت پهلوی دوم به تنهایی نمیتوانند ماهیت دولت محمد رضا شاه را تبیین کنند، وکاربرد هر کدام از این نظریات به تنهایی دارای کاستی ها وضعف هایی می باشد.بنابراین با ارایه ی نظریه پاتریمونیالیسم تحصیلدار که تلفیقی از دونظریه پاتریمونیالیسم ودولت رانتیراست سعی دارد تا به تبیین چیستی حکومت پهلوی دوم بپردازد

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating the nature of the Tahsildar patrimonial government in the second Pahlavi period; (1342 to 1357)

نویسندگان [English]

  • mojtaba miri 1
  • Reza Mozhdehipour 2
  • Habib Atanezhad 3
1 PhD student in Political Science, Faculty of Political Science, Tehran Azad University, Center, Tehran, Iran
2 Political Science, Faculty of Political Science, Khwarazmi University, Iran: Tehran
3 Imam Hussain university
چکیده [English]

Various theories have been presented about the nature of Pahlavi II's rule, and each of these theories has explained the nature of Pahlavi II's rule from a specific angle. Each author has organized his theory based on his own perception of the main feature of Mohammad Reza Pahlavi's government, some have made economy, some culture, some politics and some social features the criteria of their assessment of the nature of Pahlavi II's government. In this regard, various theories have been proposed to explain the nature of the second Pahlavi government, such as the theory of patrimonialism, oriental tyranny, absolute government, rentier government, Sultanate regime, etc. However, the nature of this government is still disputed by theorists, so the author in this article It seeks to answer the question, which theory has the greatest ability to explain the nature of Mohammad Reza Shah's government between 1342 and 1357? In this regard, the author believes that none of the theories presented about the nature of Pahlavi II's government alone can explain the nature of Mohammad Reza Shah's government. , and the application of each of these theories alone has shortcomings and weaknesses. Therefore, by presenting the theory of patrimonialism, Tahsildar tries to explain what the second Pahlavi government is, which is a combination of patrimonialism and rentier government

کلیدواژه‌ها [English]

  • Second Pahlavi"
  • Patrimonialism"
  • Rentier Government"
  • Oriental Despotism"
  • "
  • Absolute Government"

Smiley face

  1. آبراهامیان،یرواند(1389)؛«ایران بین دو انقلاب»،چاپ هفدهم،ترجمه گل محمدی، فتاحی، تهران :نشر نی
  2. ازغندی،علیرضا(1389)؛«درآمدی بر جامعه شناسی سیاسی»،چاپ دوم،تهران؛قومس
  3. ازغندی،علیرضا(1387)؛«تاریخ تحولات سیاسی واجتماعی ایران»،چاپ پنجم،تهران:سمت
  4. اسکاچپل،تدا(1382)؛«دولت رانتیر واسلام شیعی در انقلاب ایران»،ترجمه محمد تقی دلفروز، مطالعات راهبردی،شماره 19.
  5. حاج یوسفی،امیر محمد(1378)؛«دولت،نفت و توسعه ی اقتصادی در ایران»،تهران:مرکز اسناد انقلاب اسلامیپ
  6. حاج یوسفی،امیر محمد(1376)؛«رانت،ددولت رانتیر و رانتیریسم:یک بررسی مفهومی»،اطلاعات سیاسی-اقتصادی،شماره125و125
  7. شهابی،هوشنگ،لینز،خوان(1380)؛«نظام های سلطانی»،ترجمه منوچهر صبوری،تهران:شیرازه
  8. فوران،جان(1377)؛«مقاومت شکننده»،چاپ اول،ترجمه احمد تدین،تهران:رسا
  9. نصری مشکینی،غدیر(1379)؛«دولت رانتیر وپروژه ی تامین امنیت ملی»،مطالعات راهبردی، شماره7و8
  10. همایون کاتوزیان،محمد علی(1385)؛«تضاد دولت وملت،ترجمه علیرضا طیب»،تهران:نشرنی
  11. همایون کاتوزیان(1372)؛«اقتصاد سیاسی»،چاپ سیزدهم،ترجمه محمد رضا نفیسی و کامبیز عزیزی،تهران:مرکز
  12. 1.Beblawi,H, Luciani,G(1384);«The Rentier state«,Londen,Croom Helm.
  13. 2.Bill,J, Leiden,C(1384);»Politics in the Middle East«,Boston,Little Brown