الگوی اعتراضی جوانان تحصیلکرده شهر تهران به تصمیمات دولتی در سال 1400 (با تاکید بر فضای رسانه‌ای)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار جامعه‌شناسی سیاسی گروه علوم پایه، دانشکده فارابی، دانشگاه ارتش، تهران، ایران

چکیده

 تغییر تاریخی روش حکمرانی پس از انقلاب اسلامی و برجسته‌تر شدن رویکرد مردمسالاری بر اهمیت نقش‌آفرینی مردم در تصمیم‌سازی‌های اجتماعی- سیاسی افزوده و در مفهوم مشارکت اجتماعی- سیاسی مورد توجه قرار گرفته‌ است. این مشارکت اجتماعی همواره همسو با تصمیمات اجتماعی دولتمردان و در حمایت از آنان بوده اما در مواردی نیز شکل اعتراض اجتماعی به خود گرفته و هزینه‌هایی بر کشور تحمیل نموده است. به‌واسطه این اهمیت، بررسی اعتراضات اجتماعی و پاسخ مناسب به آنها پس از مدنظر قرار دادن نیازها و انتظارات عامه مردم در تصمیم‌گیری‌های اولیه اجتماعی، می‌تواند یکی از کارویژه‌های اصلی دولت‌های جمهوری اسلامی به‌شمار رود که شناسایی الگوی بروز اعتراض‌ها گامی ضروری‌ برای شناخت دقیق آنهاست تا در ادامه با برنامه‌ریزی مناسب از تغییر مسیر این اعتراضات به سمت رویدادهای خشونت‌آمیز و افزایش هزینه‌های سیاسی- امنیتی کشور جلوگیری شده و از هدر رفتن سرمایه‌های اصلی کشور (جوانان) پیشگیری شود. با این فرض تحقیق حاضر به روش داده‌بنیاد و در چارچوب نظریه ماکس وبر در خصوص کنش خرد اجتماعی نظرات 323 نفر از جوانان را که سابقه تحصیلات دانشگاهی داشته و از شبکه‌های اجتماعی هم استفاده می‌کنند به‌صورت گلوله برفی و تا رسیدن به اشباع نظری در خصوص چگونگی اعتراض به تصمیمات دولتی در فضای رسانه‌ای‌شده کنونی جامعه جویا شده است. پس از انجام مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته، داده‌های به‌دست آمده در پنج گام مورد تحلیل قرار گرفته و حدود 600  کد اولیه در 19 مفهوم و 6 طبقه در 4 مقوله ساخت یافته و الگوی اعتراض اجتماعی جوانان تحصیلکرده احصا گردید

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Protest pattern of educated young people of Tehran city to government decisions in 1400 (with emphasis on the media space)

نویسنده [English]

  • mehdi bigdeloo
Assistant Professor of Political Sociology, Department of Basic Sciences, Farabi Faculty, Army University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The historical change of the governance method after the Islamic revolution and the prominence of the democratic approach increased the importance of people's role in socio-political decision-making to the extent that it has always been considered in the concept of socio-political participation. This social participation has always been in line with the social decisions of the statesmen and in support of them, but in some cases it has taken the form of social protest and imposed costs on the country.
Due to this importance, examining social protests and responding appropriately to them after taking into consideration the needs and expectations of the public in the initial social decisions can be considered one of the special tasks of the governments of the Islamic Republic. In the future, with proper planning, they can be prevented from changing their path towards violent events and increasing the country's political-security costs, and preventing the wastage of the country's main capital (youth).
With this assumption, the present research is based on the data-based method and within the framework of Max Weber's theory of social micro-action, the opinions of 323 young people who have a history of university education and use social networks are snowballed until reaching theoretical saturation about how to protest. Government decisions have been questioned in the current media environment. The data obtained from semi-structured interviews were analyzed in five steps, and as a result, about 600 primary codes were calculated in 19 concepts and 6 categories in 4 structured categories and the model of social protest of educated youth

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social capital
  • virtual space
  • political participation
  • social protest
  • civil society

Smiley face

  1. ابراهیمی، شهروز و داود نجفی و رضا محمود اوغلی و زهرا صادقی نقدعلی (1392)، «رابطه شبکه‌های اجتماعی و مشارکت سیاسی در میان دانشجویان دانشگاه اصفهان»، فصلنامه راهبرد، سال 22، شماره 66، صص 263-284.
  2. امینی، علی‌اکبر و محمدعلی خسروی (1389)، «تاثیر فرهنگ سیاسی بر مشارکت سیاسی زنان و دانشجویان»، فصلنامه مطالعات سیاسی، سال دوم، شماره7، صص 127-142.
  3. بیژن، عارف و احسان اعجازی و مهدی لکزی (1398)، «واکاوی میزان تاثیرگذاری شبکه‌های اجتماعی بر مشارکت سیاسی (مطالعه موردی ایران و روسیه در سال‌های 2010- 2020)»، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال 14، صص 37-80.
  4. توسلی، غلامعباس (1388)، «جامعه‌شناسی دولت مدرن و نقد آن»، فصلنامه مطالعات سیاسی، پیش شماره3، صص 1-17.
  5. خواجه‌سروی، غلامرضا و سیدجواد حسینی (1397)، «دو گانه اعتراض سیاسی و ثبات سیاسی در جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه دانش سیاسی، سال چهاردهم، شماره دوم، صص 199-228.
  6. رهبر، عباسعلی و روح اله اسلامی و فاطمه ذوالفقاریان (1390)، «امکان‌های جهان زیستی جمهوری اسلامی ایران برای مشارکت سیاسی»، فصلنامه راهبرد، سال بیستم، شماره 60، صص 81-112.
  7. سردارنیا، خلیل‌الله (1388)، «اینترنت، جنبش‌های اجتماعی جدید و بسیج اعتراض‌ها (بررسی نظری و مصداقی چند جنبش اجتماعی)»، فصلنامه پژوهش‌های ارتباطی، سال شانزدهم، شماره 4، صص 151-176.
  8. صدیقی، بهرنگ و لینا ملکیان و مهدی اجاقی ازبری (1390)، «تأثیر بررسی اعتماد سیاسی بر مشارکت سیاسی (مورد دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن 88 -89)»، فصلنامه پژوهش اجتماعی، سال چهارم، شماره 11، صص 171-188.
  9. فیروزجائیان، علی‌اصغر و جهانگیر جهانگیری (1387)، «تحلیل جامعه‌شناختی مشارکت سیاسی دانشجویان، نمونه موردی دانشجویان دانشگاه تهران»، مجله علوم اجتماعی و علوم انسانی، شماره اول، صص 83-109.
  10. گلابی، فاطمه و فتانه حاجیلو (1391)، «تاثیرخانواده بر مشارکت سیاسی زنان»، فصلنامه زن و جامعه، سال سوم، شماره سوم، صص 31-55.
  11. محمدی، افشین و احمد شهیدیان (1390)، «بررسی راهکارهای افزایش مشارکت سیاسی دانشجویان با تاکید بر شناسایی روابط میان فردی موثر در شبکه اجتماعی»، فصلنامه مطالعات رسانه‌ای، سال ششم، شماره 14، صص 105-119.
  12. مسعودنیا، حسن و نجات محمدی فر و گلمراد مرادی و عاطفه فروغی (1391)، «بررسی عوامل اجتماعی- روانشناختی موثر بر مشارکت سیاسی استادان دانشگاه (مطالعه موردی دانشگاه اصفهان)»، جامعه‌شناسی کاربردی، سال بیست و سوم، شماره پیاپی 48، شماره چهارم، صص 103-124.
  13. نادری، احمد (1396)، «فراتحلیل مشارکت سیاسی دانشجویان ایرانی: مطالعه اثربخشی عوامل تبیین کننده عینی، انگیزشی- ذهنی، فرهنگی-اجتماعی و نهادی»، فصلنامه مطالعات جامعه‌شناختی، دوره 24، شماره1، صص 259-290.
  14. نوروزپور، مرتضی (1398)، «تحلیل اعتراض‌های سیاسی دی‌ماه 1396»، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال چهاردهم، شماره چهارم، صص 185-220.
  15. دیتر، آپ کارل (1395)، جنبش اجتماعی و اعتراض سیاسی؛ نظریه‌ها و رویکردها، ترجمه مجید عباسی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
  16. سیب، فیلیپ (1396)، رسانه­های جدید و آینده دیپلماسی، ترجمه مسعود میرزایی، تهران: انتشارات آگاه
  17. گیدنز، آنتونی (1383)، جامعه‌شناسی، ترجمه منوچهر صبوری، تهران: نشر نی.
  18. محسنیان راد، مهدی (1387)، ارتباط شناسی؛ ارتباطات انسان (میان فردی، گروهی، جمعی)، تهران: سروش.
  19. Ebrahimi, Shahrouz, Daoud Najafi, Reza Mahmoud Oghli, and Zahra Sadeghi Naqdali (2012), "Relationship between social networks and political participation among Isfahan University students", Strategy Quarterly, year 22, number 66, pp. 263-284. [In Persian]
  20. Amini, Ali Akbar and Mohammad Ali Khosravi (1389), "The effect of political culture on the political participation of women and students", Political Studies Quarterly, second year, number 7, pp. 127-142. [In Persian]
  21. Bijan, Aref, Ehsan Ejazi and Mehdi Lekzai (2018), "Analysis of the impact of social networks on political participation (case study of Iran and Russia in 2010-2020)", Journal of Political Science, year 14, pp. 37-80. [In Persian]
  22. Tavasoli, Gholam Abbas (2008), "Sociology of the modern state and its criticism", Political Studies Quarterly, first issue 3, pp. 1-17. [In Persian]
  23. Khajesaravi, Gholamreza and Seyyedjavad Hosseini (2017), "The duality of political protest and political stability in the Islamic Republic of Iran", Political Science Quarterly, 14th year, 2nd issue, pp. 228-199. [In Persian]
  24. Rahbar, Abbas Ali and Ruholah Eslami and Fatemeh Zulfaqarian (2013), "Possibilities of the Islamic Republic of Iran for Political Participation", Strategy Quarterly, Year 20, No. 60, pp. 112-81. [In Persian]
  25. Sardarnia, Khalilullah (1388), "Internet, new social movements and mobilization of protests (theoretical and case study of several social movements)", Communication Research Quarterly, 16th year, number 4, pp. 151-176. [In Persian]
  26. Siddiqui, Behrang, Lina Melkian, and Mehdi Ajaghi Azbari (2018), "The effect of investigating political trust on political participation (the case of master's degree students of Islamic Azad University, Roudhen Branch, 2008-2009)", Social Research Quarterly, Year 4, Number 11, pp. 171 -188. [In Persian]
  27. Firouzjaian, Ali Asghar and Jahangir Jahangiri (2007), "Sociological analysis of students' political participation, a case study of Tehran University students", Journal of Social Sciences and Humanities, No. 1, pp. 109-83. [In Persian]
  28. Golabi, Fatemeh and Fataneh Hajilo (2013), "The effect of family on women's political participation", Women and Society Quarterly, third year, third issue, pp. 31-55. [In Persian]
  29. Mohammadi, Afshin and Ahmad Shahidian (2018), "Investigating ways to increase students' political participation with emphasis on identifying effective interpersonal relationships in the social network", Media Studies Quarterly, Year 6, Number 14, pp. 105-119. [In Persian]
  30. Masoudnia, Hassan and Nejat Mohammadi Far, Golmarad Moradi and Atefeh Foroughi (2013), "Investigation of socio-psychological factors affecting the political participation of university professors (case study of Isfahan University)", Applied Sociology, 23rd year, serial number 48, no. Fourth, pp. 103-124. [In Persian]
  31. Naderi, Ahmad (2016), "Metaanalysis of political participation of Iranian students: study of the effectiveness of objective, motivational-mental, cultural-social and institutional explanatory factors", Sociological Studies Quarterly, Volume 24, Number 1, pp. 259-290. [In Persian]
  32. Nowrozpour, Morteza (2018), "Analysis of political protests in January 2018", Journal of Political Sciences, 14th year, 4th issue, pp. 220-185. [In Persian]
  33. Baquero, Marcello (2004): “Formas alternativas de participação política ou naturalização normativa? Cultura política e capital social no Brasil”,Política & Sociedade3 (5): pp. 165-186
  34. Baquero, Marcello (2013): Qual a democracia para a América Latina? Capital social e empoderamento são a resposta?Porto Alegre, Brazil: Editora da UFRGS.
  35. Barrera, Eduardo A. Rueda (2016): “Paz en Colombia: decolonización y cultura política”,in Eduardo A. Rueda Barrera, Sara Victoria Alvarado,and Pablo Gentili (eds.) Paz en Colombia: perspectivas, desafíos, opciones, pp. 45-50.Buenos Aires, Argentina: CLACSO.
  36. Bianchi, Matías, Cristian León, and Antonella Perini (2017): “Transforming political participation in Latin America”, Democracia Abierta. Accessible at: https://www.opendemocracy.net/democraciaabierta/mat-as-bianchi-cristian-le-n-antonella-perini/transforming-political-participation. (Last accessed: 27 July 2018.)
  37. Harriott, Anthony A. & Lewis, Balford A. & Hinton, Nicole L. (February 2018), The Political Culture of Democracy in Jamaica and in the Americas, 2016/17: A Comparative Study of Democracy and Governance, United States Agency for International Development (USAID).
  38. Hutter, S., & Lorenzini, J. (2017). Political Participation. In F. Moghaddam, The Sage Encyclopedia of Political Behavior(pp. 621-624). Thousand Oaks: Sage Publication.
  39. Maguire, M, Delahunt, B. (2017), "Doing a Thematic Analysis: A Practical, Step-by-Step Guide for Learning and Teaching Scholars", Dundalk Institute of Technology, No. 3.
  40. Dieter, Ap Karl (2016), Social movement and political protest; Theories and Approaches, translated by Majid Abbasi, Tehran: Research Center for Strategic Studies. [In Persian]
  41. Sib, Philip (2016), New Media and the Future of Diplomacy, translated by Masoud Mirzaei, Tehran: Aghat Publications. [In Persian]
  42. Giddens, Anthony (1383), Sociology, translated by Manouchehr Sabouri, Tehran: Ney Publishing. [In Persian]
  43. Mohsenian Rad, Mehdi (2007), Communication Studies; Human communication (individual, group, collective), Tehran: Soroush. [In Persian]